Bruine kippen

Landbouw en Innovatie vanuit Nederland behoort wereldwijd tot de top!

Dr.ir. Henk Kievit,

Nederland scoort in de top van innovatieve landen. Dat blijkt jaarlijks uit de Global Innovation Index, (GII) opgesteld door Cornell University, Insead business school (Parijs) uit Frankrijk en de World Intellectual Property Organisation (VN). Ook in 2019 eindigde Nederland in de top 5 van de 129 gerangschikte landen op 80 indicatoren. Zwitserland heeft al negen jaar op rij, de onbetwiste nummer 1 positie. Naast Nederland staan Zweden, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten in de top 5. De GII is een leidende graadmeter die de innovatieprestatie van een land meet. Het gaat om innovatieve output, kennis economie, de kwaliteit van de regelgeving, online deelname en het samenwerking tussen universiteiten en de industrie. Een andere graadmeter van de Nederlandse economie is dat ons land al sinds jaar en dag wereldwijd nummer 2 is op het gebied van agrarische export. In 2019 bedroeg dit 94,5 miljard euro. De Verenigde Staten van Amerika zijn nummer 1 in de export van landbouwgoederen. Nederland is ook groot in de export van landbouwmachines, kasmaterialen en machines voor de voedingsmiddelenindustrie. De waarde van de zogenoemde landbouwgerelateerde goederen die de grens over gingen bedroeg 9,9 miljard Euro. Kortom, ons Nederland weet haar partij flink mee te blazen. Innovatie, efficiëntie en ondernemerschap van onze boeren is indrukwekkend aanwezig.

Echter zijn er ook problemen…..

Ik woon in de ‘Foodvalley’ in de buurt van mijn studiestad Wageningen en kan mij zorgen maken over de vervreemding van de boer met zijn eigen grond en met de consument. Ik zie verschraling van de grond en het grasland. Ik sprak een veearts die me vertelde dat deze ontwikkeling aanleiding geeft tot onvruchtbaarheid van koeien. Goed grasland, rijk aan mineralen, vergt ook bepaalde investeringen in de bodem. Wanneer je alle koeien in de stal opsluit, komen mest en urine samen, wat stikstof vormt. In de wei lopend, ontstaat er simpelweg nauwelijks ammoniak. De koe laat nu eenmaal haar mest veel minder vallen op dezelfde plek waar ze urineert. Een ander voorbeeld is het zogenaamde hanenei. Het selecteren op legproductie van de kuikens leidt tot het scheiden van de kippen en de hanen. Vervolgens worden de haantjes vergast. Dat is niet zo diervriendelijk. Een eerste bewerking leidde er toe via het Limburgse bedrijf Kipster om de jonge haantjes na zeventien weken vetmesten via de Lidl te verkopen als hanenballetjes, hanenburgers of andere producten. Recent is er een innovatievere technologie ontwikkeld om al in het ei te speuren naar het geslacht. In Nederland worden naar schatting jaarlijks veertig miljoen eendagskuikens vergast. Wereldwijd zijn het er 300 miljoen. Recent werd bekend dat eierverwerker Schaffelaarbos in Barneveld broedeieren met een mannelijk embryo gaat verwerken tot kalvervoer. De eieren worden al op de negende broeddag geselecteerd en wordt het vloeibare ‘hanenei’ gedroogd en verwerkt tot een houdbaar poeder, dat aan producenten van mengvoer, kalvermelk of petfood wordt geleverd. De eischalen worden vermalen tot poeder en ook als goed verteerbaar calcium verkocht voor diervoeders. En zo is het mogelijk om niet uitgebroede haneneieren te werken tot voer voor kalveren. 

En daarmee komen we bij voorbeeld drie. In heel Europa is bij het produceren van dierlijk eiwit de kalverindustrie een reststroomindustrie. Een vrouwtjeskalf gaat een koe worden, die
melk produceert. Een stiertje niet en is daarom vaak een kort leven beschoren. Hier in Nederland hebben we gezegd: wij weten hoe we ze moeten opfokken tot rosékalveren, want dat vinden ze in Italië heerlijk. Daar zijn we dus weer zo goed in geworden dat we nu in Nederland zelfs meer dan 800 duizend kalveren uit andere landen importeren. Maar waar blijft de mestverwerking van die kalveren? En hoe gaan we om met die ammoniak-uitstoot?

Daarom een innovatieve ‘proeftuin’ FoodValley

De voorbeelden in de vorige paragraaf geven aan dat we door de schaalgrootte van de agrarische eiwitproductie tegen problemen oplopen. De stijging van de wereldbevolking zorgt voor meer vraag naar voedsel. Tegelijk is het van belang om de voedselproductie duurzaam te maken. Daar kunnen wij in Nederland met onze innovatiekracht absoluut weer nieuwe ondernemende uitdagingen van maken.

En dit kenmerkt de ambitie van de negen partners van de Regio Deal Foodvalley, die vorig jaar in 2019 van start ging. De Regio Deal Foodvalley is een meerjarige samenwerking tussen het Rijk en acht partijen uit de regio: De gemeentelijke samenwerking Regio Foodvalley, de kennis- en onderzoeksinstituten Wageningen University & Research en Universiteit Utrecht, provincie Gelderland, provincie Utrecht, LTO Noord, VNO-NCW midden en Waterschap Vallei en Veluwe. Het gaat hier om innovatie. Hoe kunnen de agrariërs duurzaam voedsel produceren met minder fijnstof- en ammoniak uitstoot? Wat is daar voor nodig? Hoe kunnen we andere innovaties van de boeren gebruiken om nieuwe manieren van voedsel produceren gebruiken en consumenten uit de directe omgeving het lokaal voortgebrachte voedsel laten kopen? Daarvoor is de website ‘www.boeraanhetroer.nl’ in het leven geroepen.

Wat levert die proeftuin Regiodeal FoodValley op?

  • Betere productietechnieken boeren
    Dit heeft een positief effect op mens en dier én op de portemonnee van de agrariër.
  • Versnelling eiwittransitie
    Regionale andere eiwitbronnen, zoals insecten en algen, worden toegepast als veevoer. Effecten hiervan op luchtkwaliteit en diergezondheid worden gemeten. Voor menselijke consumptie draagt eiwitrijke voeding in de gezondheidszorg bij aan vermindering van voeding bij ouderen.
  • Betere luchtkwaliteit
    Door het experimenteren bij agrarische bedrijven zorgen we ervoor dat de luchtkwaliteit (en daarmee de leefomgeving) aanzienlijk verbeterd.
  • Gezonde en duurzame voedselomgeving
    Door kennis te koppelen aan de praktijk en vooral door te doen, richten we ons op de opgave om een gezonde voedselomgeving voor iedereen te realiseren. Een omgeving waar de gezonde en duurzame keuze voor iedereen gemakkelijk vindbaar en toegankelijk is.
  • Voeding op maat voor kwetsbare doelgroepen
    Door ons te richten op verbeterde informatie en richtlijnen voor zowel patiënten als (zorg)professionals zorgen we voor voeding op maat voor kwetsbare doelgroepen, in zorg en preventie.
  • Zichtbaarheid regio
    Regio FoodValley wordt beter zichtbaar door een impuls te geven aan onze regionale iconen. Denk hierbij aan het Poultry Expertise Centre Alliantie Voeding in de Zorg, ICT Campus Foodvalley, de FoodAcademy en het World Food Center.

Eens te meer is daarom onze kennis, innovatie en vindingrijkheid nodig om goede oplossingen te vinden om met die Nederlandse landbouwkennis in te spelen op de lokale uitdagingen op het gebied van voedselproductie en duurzaamheid. En daardoor werken aan het produceren van gezonde voeding voor iedereen en op een duurzame manier. Een eenvoudige zin, maar met een enorme urgentie die vraagt om kennis, innovatie, samenwerking. Zodat wij in Nederland mbt de landbouw en innovatie tot de top blijven behoren in de toekomst.


Dr.ir. Henk Kievit